Wij in Nederland hebben altijd de bedoeling gehad om ervoor te zorgen dat het afgelopen zou zijn met het illegaal kappen, en het op die manier stelselmatig vernielen van de oerbossen.
Om dit te bewerkstelligen wilden we alleen nog maar gecertificeerd en duurzaam hout importeren. Hiertoe werd in 1991 het Regeringsstandpunt Tropisch Regenwoud (RTR) aangenomen.
Daarin nam de Nederlandse Regering zich voor te bevorderen dat houtimporteurs en leveranciers op vrijwillige basis aannemelijk maken dat het door hen te leveren hout afkomstig is uit gebieden met een duurzaam bosbeheer.
Vanaf 1995, zo mogelijk eerder, zou de invoer van hout uitsluitend uit duurzaam beheerde bossen afkomstig zijn.
Maar in 1999 was nog altijd 99% van het door Nederlandse importeurs ingevoerde hout niet gecertificeerd, en dus niet ‘aantoonbaar duurzaam geproduceerd’. Van dit hout is een niet te verwaarlozen volume – 1,7 miljoen kubieke meter in 1999 – afkomstig uit vijf landen waar op grote schaal illegaal hout wordt gekapt en – verhandeld.

Hierdoor blijft het twijfelachtig of Nederlandse bedrijven uitsluitend hout uit legale bronnen betrekken: zelfs bij de houthandel is de uiteindelijke herkomst van het ingevoerde hout, op het niveau van het bos, veelal onbekend.
De overheid en de consument hebben geen toegang tot informatie waaruit blijkt uit welke gebieden en van welke producenten het door Nederland ingevoerde hout precies afkomstig is.
Niettemin laten houthandelaren zich er nog vaak op voorstaan dat hun hout uit duurzaam beheerde bossen afkomstig zou zijn, zonder dat ze dit aannemelijk kunnen maken door middel van een certificaat.

Moderne bedrijfsvoering is transparant en de basis voor duurzaamheid.
Milieurapportage en transparantie zijn volop in ontwikkeling. Een aantal Nederlandse houtbedrijven zet dan ook zich actief in voor houtcertificering. De invoer van gecertificeerd hout neemt steeds verder toe.
Maar over het algemeen wordt de houthandel echter gekenmerkt door een weinig transparante en passieve houding: er wordt niet of nauwelijks geïnvesteerd in het onder duurzaam beheer brengen van bossen.
Integendeel, het lijkt wel alsof bedrijven hun activiteiten gaan verleggen van gebieden waar duurzaam bos wordt verbouwd naar plaatsen waar op grote schaal illegaal wordt gekapt.

Met Nederland als voorbeeld kunnen we enkele getallenvoorbeelden geven, die waarschijnlijk representatief kunnen zijn voor de rest van de (westerse) consumentenwereld:

Zo is het zo dat Nederlandse bedrijven de laatste jaren steeds méér hout importeren uit landen waar op grote schaal illegaal hout wordt gekapt en verhandeld, deze landen zijn bijvoorbeeld:

Indonesië: 70% illegaal :

In 1999 importeerden Nederlandse bedrijven 165.000 kubieke meter hout via directe kanalen uit Indonesië.
De Indonesische minister van Bosbouw meldt echter dat 70 procent van de houtkap uit zijn land illegaal plaatsvindt.

Maleisië: minstens 30% illegaal

In 1999 importeerden Nederlandse bedrijven 418.000 m3 hout via directe kanalen uit Maleisië.

Cambodja: ruim 90% illegaal

In 1999 importeerde Nederland naar schatting 460.000 stuks (tuin)meubelen uit Vietnam, Thailand en Cambodja.
Het is waarschijnlijk dat het hout dat in deze meubelen is verwerkt, afkomstig is van illegaal gekapt of illegaal verhandeld hout uit Cambodja.
Dankzij acties van de milieubeweging nam de aanvoer van FSC-tuinmeubelen toe in plaats van de illegale versies.

Brazilië: 80% illegaal

In 1999 importeerde Nederland 92.000 m3 tropisch hout uit Brazilië.
Volgens het Braziliaans Ministerie van Milieu is 80% van de houtkap in de Braziliaanse Amazone illegaal.
Van het door Nederland ingevoerde volume Amazone hout kwam 14% uit aantoonbaar duurzaam beheerd bos (FSC-gecertificeerd bos).

Rusland: 30-60% illegaal

In 1999 importeerde Nederland 684.000 m3 rhe. hout uit de voormalige USSR.
Van het hout uit Rusland is minstens 30 tot 60% ‘niet traceerbaar’ en/of aan corruptie gerelateerd.
De laatste jaren is de invoer van Siberisch lariks is sterk in opkomst in Nederland.

Kameroen: 25-90% illegaal

In 1999 importeerde Nederland 153.000 m3 hout uit Kameroen.
In 1997 werden in Kameroen nieuwe kapvergunningen vergeven.
Daarbij werd gekeken of er wel aan de gestelde eisen werd voldaan, maar slechts een kwart daarvan voldeed aan de nieuwe bosbouwwet van Kameroen.
Lokale en buitenlandse houtkapmaatschappijen maken zich in Kameroen op grote schaal aan illegale praktijken schuldig.
De laatste jaren neemt de Nederlandse invoer van hout uit Kameroen weer toe.

Door illegale houtkap en -handel worden jaarlijks miljoenen hectaren tropisch regenwoud en boreaal oerbos aangetast.
Het veroorzaakt conflicten tussen lokale gemeenschappen en houtbedrijven met soms geweld tot gevolg.
De inspanningen van bedrijven en overheden die trachten duurzaam bosbeheer door te voeren (“Good Governance”) worden volledig ondermijnd.
Door illegale kap wordt hout te goedkoop op de markt gebracht, waardoor de introductie van gecertificeerd hout op de Nederlandse markt gehinderd wordt.
Nederland: 10-20% illegaal hout Als wordt verondersteld dat in 1999 tussen 40% en 75% van het hout uit Indonesië, Maleisië, Brazilië, Rusland en Kameroen illegaal werd geproduceerd of werd verhandeld, dan zou 10 tot 20% van de totale niet-gecertificeerde Nederlandse import van rondhout, zaaghout en triplex van illegale herkomst zijn.
Nederland heeft geen regelgeving die er op gericht is de invoer van illegaal gekapt en verhandeld hout te beëindigen. Dergelijk hout kan zondermeer worden ingevoerd en wordt in feite aan de Nederlandse grens “witgewassen”.
Zo houdt Nederland de markt voor illegaal hout in stand.
Houtimporterende landen zoals Nederland kunnen zich niet noodzakelijk onttrekken aan deze problematiek met het argument dat illegale kap alleen een probleem is van de producentenlanden.